Việc mua bán hàng hoá, dịch vụ qua mạng điện tử, người tiêu dùng không chủ động trong việc kiểm soát chất lượng trực tiếp nên quyền lợi người tiêu dùng dễ bị xâm phạm. Bên cạnh đó, nhận thức của một bộ phận người tiêu dùng còn hạn chế, như biết hàng giả vẫn mua vì giá rẻ, thích hàng nhái thương hiệu nổi tiếng hoặc chưa đủ kỹ năng và thông tin để nhận biết.
Trong thời đại công nghiệp 4.0, thương mại điện tử là xu thế tất yếu, với tính năng thuận lợi, ngày càng thu hút người tiêu dùng qua các hình thức mua bán trực tuyến trên các website, sàn thương mại điện tử, qua mạng xã hội (facebook, zalo, titok,.). Việc mua bán hàng hoá, dịch vụ qua mạng điện tử, người tiêu dùng không chủ động trong việc kiểm soát chất lượng trực tiếp nên quyền lợi người tiêu dùng dễ bị xâm phạm. Bên cạnh đó, nhận thức của một bộ phận người tiêu dùng còn hạn chế, như biết hàng giả vẫn mua vì giá rẻ, thích hàng nhái thương hiệu nổi tiếng hoặc chưa đủ kỹ năng và thông tin để nhận biết. Những vấn nạn người tiêu dùng hiện nay gặp phải khi mua hàng qua mạng điện tử đó là hàng giả thương hiệu, hàng nhái, hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ; hàng hóa không có hóa đơn, chứng từ, hàng kém chất lượng, quá hạn sử dụng. Nhóm mặt hàng phổ biến như: quần áo, giày dép, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, hàng điện tử, nước hoa, mắt kính, đồng hồ,...
Để chủ động đấu tranh ngăn chặn kịp thời, có hiệu quả trong công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trong hoạt động thương mại điện tử, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 983/QĐ-UBND ngày 24/7/2023 về Quy chế phối hợp phòng, chống các hành vi vi phạm trong hoạt động thương mại điện tử trên địa bàn tỉnh; chỉ đạo Ban Chỉ đạo 389/ĐP của tỉnh tiếp tục thực hiện Kế hoạch số 531/KH-BCĐ389 ngày 25/11/2020 của Ban Chỉ đạo 389/ĐP tỉnh về tăng cường chống buôn lậu, gia lận thương mại và hàng giả trong hoạt động thương mại điện tử. Theo đó, Cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo 389 tỉnh (Cục Quản lý thị trường tỉnh) chủ trì tổ chức công tác phối hợp hoạt động giữa các cơ quan, lực lượng chức năng trong công tác phối hợp phòng, chống các hành vi vi phạm trong hoạt động thương mại điện tử cụ thể như sau:
- Đối với Cục Quản lý thị trường tỉnh
Tăng cường công tác nắm bắt thông tin, tổ chức giao lưu, trao đổi học hỏi kinh nghiệm, cách làm hiệu quả của các Ban Chỉ đạo các tỉnh, thành phố làm tốt trong công tác đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trong hoạt động thương mại điện tử; tích cực kiểm tra, kiểm soát thị trường và triển khai hoạt động có hiệu quả Tổ công tác về thương mại điện tử.
Nâng cao năng lực thực thi pháp luật cho đội ngũ làm công tác quản lý, thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm về thương mại điện tử;
Tiếp nhận và giải quyết kịp thời những kiến nghị, khiếu nại, tố cáo về các hành vi lợi dụng hoạt động thương mại điện tử để vi phạm pháp luật, bảo vệ người tiêu dùng trong hoạt động thương mại điện tử.
(2) Đối với Sở Công Thương
Tổ chức các hoạt động thông tin, tuyên truyền, phổ biến, theo dõi thi hành pháp luật trong hoạt động thương mại điện tử; hướng dẫn, giải đáp các vấn đề liên quan đến quy định pháp luật trong hoạt động thương mại điện tử cho doanh nghiệp và người dân; hỗ trợ các tổ chức, cá nhân ứng dụng thương mại điện tử trên địa bàn tỉnh nâng cao nhận thức về quyền và trách nhiệm của chủ sở hữu các website cung cấp dịch vụ thương mại điện tử. Đồng thời, phối hợp với các đơn vị có liên quan thực hiện thanh tra, kiểm tra thị trường trong hoạt động thương mại điện tử trên địa bàn tỉnh.
Trong công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, phối hợp các cơ quan thông tin đại chúng ở địa phương tổ chức các hoạt động tuyên truyền về chủ trương, chính sách pháp luật Bảo vệ người tiêu dùng được Quốc hội khoá XV thông qua ngày 20/6/2023; từng bước đưa Ngày Quyền của người tiêu dùng thành động lực và điểm nhấn quan trọng trong đời sống kinh tế - xã hội, góp phần xây dựng môi trường kinh doanh, tiêu dùng lành mạnh; phối hợp Bộ Công Thương triển khai thực hiện các giải pháp chống hàng giả và bảo vệ người tiêu trong hoạt động thương mại điện tử trên địa bàn tỉnh theo Quyết định 319/QĐ-TTg ngày 29/3/2023 của Thủ tướng Chính phủ.
- Đối với người tiêu dùng
Trong thời gian qua, các cơ quan quản lý Nhà nước đã tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát nhằm hạn chế tình trạng buôn lậu, hàng giả, gian lận thương mại trong hoạt động thương mại điện tử. Tuy nhiên, tình hình hàng gian, hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ vẫn còn diễn biến trên thị trường, nhất là trong hoạt động thương mại điện tử làm ảnh hưởng trực tiếp quyền lợi của người tiêu dùng. Do đó, khi mua nhằm hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng, người tiêu dùng có quyền khiếu nại trực tiếp đến cơ sở sản xuất kinh doanh đã bán cho mình; khiếu nại lên các cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền như Sở Công Thương, Cục Quản lý thị trường; liên hệ Tổng đài tư vấn, hỗ trợ người tiêu dùng 1800.6838 để được tiếp nhận, tư vấn, hỗ trợ giải quyết khiếu nại, yêu cầu của người tiêu dùng. Ngoài ra, người tiêu dùng có thể khởi kiện tại các cơ quan Tòa án để yêu cầu bồi thường thiệt hại cho mình trong trường hợp người tiêu dùng có đủ cơ sở chứng minh quyền lợi chính đáng của mình bị xâm phạm.
Để hạn chế tình trạng hàng gian, hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ, mỗi người tiêu dùng hãy là người tiêu dùng thông thái khi mua hàng qua mạng điện tử nên lựa chọn sản phẩm có nhãn hiệu, lấy hóa đơn, chứng từ kèm theo chứng minh được nguồn gốc xuất xử rõ ràng, phải tìm hiểu kỹ thông tin sản phẩm, công dụng, hướng dẫn cách sử dụng trước hết là bảo vệ quyền lợi của mình, để đủ cơ sở khi cơ quan chức năng xem xét, xử lý; và góp phần đấu tranh chống lại tệ nạn hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng trong hoạt động thương mại điện tử.
QLTM